روز جهانی زن زیر سایه کرونا؛ به فکر نیروهای کار زن باشیم

با وجود بیش از صد سال تلاش زنان در حوزه برابر خواهی هنوز راه زیادی برای دست یابی به این هدف بزرگ باقی مانده است، راهی به طول یک قرن دیگر.

راوی جنوب– سرویس اجتماعی: یک هشت مارس دیگر و یک روز جهانی زن دیگر رسید، روز جهانی زنی که امسال زیر سایه سنگین کرونا قرار گرفته و بیشتر مراسم‌ها و گردهمایی‌های مرتبط با آن لغو شده.

این روز در ابتدا به‌عنوانِ یک رویدادِ سیاسیِ سوسیالیستی در میانِ احزاب سوسیالیستِ آمریکا، آلمان و اروپای شرقی مطرح بود و اولین مراسم رسمی مرتبط با آن در سال ۱۹۰۹ به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی برگزار شد. این مراسم حاصل آمیختگی فرهنگ چندین کشور و در درجه اول کشورهای اروپایی به ویژه بلوک شرق بود. بعدها روز زن در شوروی به عنوان یک روز ملی ثبت شد و به مرور در جهان به عنوان رخ‌دادی بین‌المللی شناخته شده هرچند از شدت افکار چپ‌گرایانه مسلط به آن کاسته شد.

نکته قابل توجه درباره پیشینه هشت مارس این است که نخستین مراسم جدی روز زن در ۲۸ فوریه سال ۱۹۰۹ در نیویورک برگزار شد. این مراسم توسط حزب سوسیالیست آمریکا، برای یادبود اعتصاب «اتحادیه جهانی زنان کارگر صنایع پوشاک» در سال ۱۹۰۸ سازمان یافت! یعنی سوسیالیستی‌ترین رخ‌داد ممکن در قلب آمریکای لیبرال.

حالا بعد از گذشت صد و ده سال از اولین مراسم روز زن هرچند وضعیت زنان نسبت به یک قرن پیش بهبود محسوسی پیدا کرده و ما شاهد حضور زنان در کرسی‌های مهم سیاسی و اقتصادی هستیم اما به نظر می‌رسد هنوز راه زیادی تا وضعیت قابل قبول فاصله داریم.

مجمع جهانی اقتصاد هرساله روند پیشرفت جهانی در زمینه برابری جنسیتی را در چهار حوزه دستاوردهای آموزشی، بهداشت و سلامت، مشارکت اقتصادی و فرصت‌های اقتصادی و توانمندسازی سیاسی در میان کشورها مورد بررسی قرار می‌دهد. در گزارش مربوط به امسال این مجمع بیشترین نابرابری در حوزه مشارکت سیاسی و اقتصاد مشاهده می‌شود، به طوری که در سطح جهانی در حوزه مشارکت سیاسی ۷۵ درصد و در حوزه مشارکت اقتصادی ۴۲ درصد شکاف وجود دارد و برای پر کردن این شکاف در حوزه سیاست به ۹۵ سال و در حوزه اقتصاد به ۲۵۷ سال زمان نیاز است.

این مسئله نشان می‌دهد با وجود بیش از صد سال تلاش زنان در حوزه برابر خواهی هنوز راه زیادی برای دست یابی به این هدف بزرگ باقی مانده است، راهی به طول یک قرن دیگر.

نکته تلخ این گزارش برای ایرانیان این است که در میان ۱۵۳ کشور، ایران رتبه ۱۴۸ را به خود اختصاص داده است، این درحالیست که در سال ۲۰۱۸، رتبه ۱۴۲ را کسب کرده بود.

شاید فاجعه‌بارترین بخش این گزارش آن جا باشد که  ایران از نظر میزان کسب درآمد زنان نسبت به درآمد مردان، در جایگاه ۱۴۹ قرار دارد. بر اساس این گزارش زنان تقریبا یک پنجم مردان درآمد دارند.

شاید در نگاه اول این آمار و ارقام را اغراق آمیز بدانید ولی اگر نگاهی به بازار کار کشور بیاندازید می‌بینید که برای عموم کارفرماها نیروی کار زن به معنای نیروی کار ارزان‌تر و بی‌پشتوانه‌تر است. تعداد بالای نیروی متقاضی کار و البته میل افسارگسیخته به سود بیشتر، به بهره کشی بیشتر کارفرمایان از زنان نیز کمک می‌کند.

فاجعه نیروی کار زن در ایران در حالی بر ما بیشتر هویدا می‌شود که بدانیم بخش عظیمی از کارگران روزمزد در ایران زنان هستند. نیروهای کاری که امورات خود را با کارگری، دستفروشی و مشاغلی از این دست می‌گذرانند و اکنون با شیوع ویروس کرونا یکی از سخت‌ترین دوران زندگی خود را تجربه می‌کنند.

بهتر است در روز زن امسال به طور خاص فکری به حال این بخش خاص از زنان بکنیم، زنانی که اگر به فکر آن‌ها نباشیم زندگی بر سر آن‌ها آوار می‌شود و شاید حتی دیگر نتوانند کمر راست کنند.