سرمایه‌گذاری بانک‌ها و هلدینگ‌های پتروشیمی در بالادست صنعت نفت/ ۴ نسخه‌ تامین مالی پروژه‌های نفتی

محسن خجسته‌مهر با اشاره برنامه این شرکت برای جذب سرمایه‌گذاری در صنعت اظهار کرد: درباره اهمیت سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ابتدا باید توجه داشت که ایران با توجه منابع هیدروکربوری خود نه تنها در تامین نیاز داخل بلکه در تجارت جهانی نیز می‌تواند نقش قابل توجهی را ایفا کند.

وی اظهار داشت: ایران از منظر جغرافیای سیاسی و اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به اتکا به ظرفیت منابع هیدروکربوری خود نقش قابل توجهی در منطقه و دنیا داشته باشد. اما این ظرفیت بالقوه تنها در صورتی بالفعل می‌شود که با جذب سرمایه‌گذاری به پویایی صنعت نفت کشور منجر شود.

مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: صنعت نفت نیاز به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد. اگر بخواهیم تولید نفت خام را ۵٫۷ میلیون بشکه در روز برسانیم به حدود ۹۰ میلیارد دلار منابع مالی نیاز داریم. همچنین اگر بخواهیم ظرفیت تولید روزانه گاز را متناسب با نیاز کشور ۱٫۵ برابر کرده و به ۱٫۵ میلیارد متر مکعب در روز برسانیم، باید ۷۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم.

خجسته‌مهر افزود: پس از روی کارآمدن دولت سیزدهم ما مطالعات جامعی را درباره وضعیت فعلی و راهکارهای بهبود صنعت انجام دادیم و برنامه تولید، توسعه و سرمایه‌گذاری را تدوین و جمع‌بندی کرده و برش‎‌‌های یک ساله، چهارساله و هشت ساله را در این برنامه‌ها زمان‌بندی کرده‌ایم.

* تدوین بسته سرمایه‌گذاری جامع متناسب با اولویت‌های توسعه

مدیرعامل شرکت ملی نفت ادامه داد: در این راستا شرکت ملی نفت یک بسته سرمایه‌گذاری جامع متناسب با اولویت‌های تولید و توسعه تدوین کرده است. همچنین اینکه در هر بخش چه میزان سرمایه نیاز است و محل تامین آن از چه طریقی انجام شود نیز نهایی شده است.

وی اظهار داشت: در حال حاضر شرکت ملی نفت ابزارها و شیوه‌های نوین سرمایه‌گذاری در صنعت نفت را مورد مطالعه قرار می‌دهد که البته برخی از آنها ممکن است از قبل مطرح بوده باشد ولی اجرایی نشده است ولی ما به دنبال اجرای آن هستیم.

خجسته‌مهر گفت: مثلا استفاده از ظرفیت صندوق پروژه یک شیوه تامین مالی است که ما در شرکت ملی نفت ایران آن را امتحان نکرده‌ایم. ولی الان برای رسیدن به فاز اجرایی در مدیریت سرمایه‌گذاری در حال تدوین برنامه هستیم.

* سازوکار جدید سرمایه‌گذاری بانک‌ها در صنعت نفت

مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: الان در تلاش هستیم تا در سازوکاری بانک‌ها را برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت هدایت کنیم، یعنی اینگونه نباشد که بانک‌ها صرفا تسهیلات بدهند، بلکه خودشان مستقیم سرمایه‌گذاری کنند.

وی تاکید کرد: ورود بانک‌ها به حوزه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نه تنها آنها را به ریل اصلی خود بازمی‌گرداند و برای آنها سودآوری دارد بلکه موجب پویایی صنعت نفت به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور نیز خواهد شد.

خجسته‌مهر گفت: در حال حاضر کنسرسیومی توسط بانک‌ها برای تامین مالی ۴ میلیارد دلار از پروژه‌های صنعت نفت تشکیل شده است که یک گام رو به جلو است و ضرورت دارد ظرفیت آن افزایش نیز پیدا کند.

* استفاده از ظرفیت صندوق پروژه برای تامین مالی از بازار سرمایه

مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: همچنین یکی دیگر از ظرفیت‌های جذب سرمایه، «بازار سرمایه» است. در حال حاضر تامین مالی از بازار سرمایه به صورتی که تملک دارایی برای سهامدار باشد انجام شده است اما در بالادست صنعت نفت به دلیل اصل ۴۴ امکان تملک دارایی به سهامدار وجود ندارد.

وی اظهار داشت: در نتیجه مثلا تشکیل صندوق پروژه یا اوراق اجاره ممکن است یکی از راهکارها برای حل این مشکل و جذب سرمایه از این بازار است که هم‌اکنون در حال بررسی آن هستیم و به زودی گام‌های موثری در این حوزه برداشته می‌شود.

* تغییر فرهنگ از شیوه مرسوم پیمانکاری به سرمایه‌گذاری

خجسته‌مهر گفت: همچنین ما باید یک فرهنگی را جا بیندازیم بدین صورت که پیمانکاران‌مان را به سرمایه‌گذار تبدیل کنیم. در حال حاضر پیمانکارانی وجود دارند که نقدینگی خوبی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت دارند اما صرفا به دنبال پیمان‌کاری هستند و این فرهنگ در آنها ایجاد نشده است که به جای شیوه مرسوم پیمانکاری وارد حوزه سرمایه‌گذاری شوند.

*توسعه زنجیره بالادست نفت با سرمایه‌گذاری پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها

مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: نه تنها پیمانکاران بلکه ما به دنبال این هستیم که خریداران را نیز به سرمایه‌گذار تبدیل کنیم. در حال حاضر پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها خوراک موردنیاز خود را از شرکت نفت می‌خرند درحالیکه می‌توان این رابطه خریدار-فروشنده را وارد مرحله جدیدی کرده و آنها را وارد سرمایه‌گذاری در بالادست صنعت نفت کرد.

وی اظهار داشت: بدین ترتیب هر واحدی که خوراک می‌خواهد باید در تامین پایدار این خوراک سهم داشته باشد و در زنجیره بالادست صنعت نفت سرمایه‌گذاری کند.

خجسته‌مهر گفت: فرض کنید در جریان توسعه یک میدان نفتی، نفت استخراج می‌شود و در کنار آن گاز همراه و مایعات گازی نیز تولید می‌شود. این تولیدات وارد واحدهای NGL می‌شود که برای انتقال آنها در این فرآیند به احداث خطوط لوله نیاز است. در نتیجه وقتی بنده می‌گویم خریداران در زنجیره بالادست سرمایه‌گذاری کنند منظورم صرفا تولید نفت نیست بلکه تمامی پروژه‌های مرتبط با آن را نیز می‌تواند شامل شود.

مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: در نتیجه در صورت سرمایه‌گذاری خریداران در توسعه زنجیره بالادست، ما علاوه بر اینکه اصل و فرع سرمایه را در قالب یک مدل قراردادی به آنها بازمی‌گردانیم، حال این امتیاز را برای آنها قائل می‌شویم که از امتیاز دریافت پایدار این خوراک برخوردار شود.

وی اظهار کرد: به بیان ساده سرمایه‌گذار مثلا برای توسعه میدان گازی سرمایه‌گذاری می‌کند و خیالش راحت است که گاز این میدان همیشه برای او در دسترس است. مثلا الان پتروشیمی‌ها با محدودیت خوراک گاز مواجه هستند و نمی‌توانند طرح‌های جدیدی را راه‌اندازی کنند اما با سرمایه‌گذاری در افزایش تولید گاز دیگر خوراک پایدار آنها تضمین شده است و می‌توانند با این پشتوانه به احداث واحدهای خود اقدام کنند.